CMT Typu 1 (CMT1) definiuje się jako autosomalną dominującą (patrz dziedziczenie) demielinizacyjną postać CMT. CMT1 odpowiada za około 55 procent wszystkich przypadków CMT.

TYP 1A

Jest to najczęstsza postać CMT, dotykająca około 66 procent wszystkich chorych z CMT1. Choroba jest spowodowana duplikacją genu PMP22 w chromosomie 17. Zamiast dwóch kopii genu (po jednej od każdego z rodziców) występują jego trzy kopie, dwie w jednym chromosomie i jedna w drugim. PMP22 to obwodowe białko mielinowe, ale jego dokładna funkcja związana z wywoływaniem CMT nadal pozostaje nieznana. CMT1A zazwyczaj charakteryzuje się typowym fenotypem (obrazem klinicznym) CMT. Zazwyczaj osoby chorujące na CMT1A wolno biegają w dzieciństwie, występuje u nich nadmiernie wysokie wysklepienie łuku stopy i palce młotkowate, często muszą używać ortez (aparatów ortopedycznych) podtrzymujących kostkę. Występuje u nich słabość dłoni o różnym nasileniu, często pojawiająca się nawet 10 lat po wystąpieniu problemów ze stopami i nogami. Powszechne są problemy z utrzymaniem równowagi ze względu na osłabienie kostek i utratę propriocepcji (zdolności mózgu do odczuwania orientacji części własnego ciała). Większość chorych (95 procent) przez całe swoje życie wymaga opieki ambulatoryjnej, a przewidywana długość ich życia jest typowa.

TYP 1B

CMT1B jest spowodowana mutacjami w genie MPZ kodującym obwodowe białko mielinowe. CMT1B charakteryzuje szeroki zakres nasilenia, od bardzo poważnej wczesnej postaci do łagodniejszych przypadków, występujących w znacznie późniejszym okresie życia. U około 40 procent osób z CMT1B występuje postać wczesna, z opóźnieniem chodzenia (po 15 miesiącu życia) i wystąpieniem objawów przed 5 rokiem życia. W tej grupie obserwowano dysplazję bioder i zanik nerwu wzrokowego (chociaż dysplazja bioder może wystąpić nawet u 20 procent dzieci z CMT), jak również skoliozę wokoło jednej trzeciej przypadków. U osób z wczesną postacią CMT1B prędkość przewodnictwa nerwowego jest zazwyczaj bardzo niska i wynosi <15 m/s w ręce (norma >50 m/s). U niewielkiej (7 procent) liczby osób z tym wariantem mutacji w genie MPZ powodującym chorobę pojawia się ona w dzieciństwie, z objawami obserwowanymi pomiędzy 6 a 20 rokiem życia. Grupa ta charakteryzuje się zazwyczaj niskim przewodnictwem nerwowym w zakresie od 15 do 25 m/s. U pozostałych osób z postacią CMT1B choroba rozwija się w wieku dorosłym, objawy zazwyczaj zaczynają być widoczne po ukończeniu 40 lat, a choroba ma porównywalnie łagodniejszą postać. Ich wyniki badania przewodnictwa nerwowego mieszczą się w pośrednim zakresie od 35 do 45 m/s.

TYP 1C

CMT1C jest wywoływana przez powodującą chorobę zmienność w genie LITAF, wcześniej zwanym również SIMPLE. Jest to rzadka postać CMT, na którą cierpi poniżej 1 procenta osób z tą chorobą. Obraz jest zbliżony do CMT1A, z początkiem objawów pomiędzy pierwszą a trzecią dekadą oraz osłabieniem siły w stopach i dłoniach, atrofią oraz utratą czucia i niską prędkością przewodnictwa nerwowego (16-25 m/s).

TYP 1D

CMT Typu 1D jest powodowana przez mutacje genu EGR2 w chromosomie 10, kodującym białko wczesnej odpowiedzi wzrostowej 2. Fenotyp CMT1D jest bardzo rzadki i odpowiada za mniej niż 1 procent przypadków CMT. U większości osób z CMT1D występują poważne objawy w pierwszej dekadzie życia, w tym opóźnienie etapów rozwoju motorycznego, a prędkość przewodnictwa nerwowego jest na poziomie 10 m/s lub niższa (czasem zwana zespołem Dejerine’a i Sottasa). Kilka przypadków CMT1D charakteryzuje się łagodniejszymi objawami, które pojawiają się w późniejszym okresie życia. Do innych objawów można zaliczyć zaburzenia funkcji nerwów czaszkowych i problemy oddechowe. Podawano kilka niezwykle rzadkich przypadków EGR2 powodującego autosomalną recesywną formę CMT nazwaną CMT4E.

TYP 1E

Mutacje punktowe w genie PMP22 powodują CMT1E. U osób z CMT1E zazwyczaj choroba rozwija się wcześniej, a objawy są poważniejsze niż w przypadku CMT1A, ale sytuacja może się tu różnić. Zazwyczaj dochodzi do znaczącego obniżenia prędkości przewodnictwa, najczęściej do poziomu poniżej 10 m/s (normalna prędkość w ręce wynosi >50 m/s). U dzieci objawia się ona w ciągu dwóch pierwszych lat życia jako opóźnienie w rozpoczęciu chodzenia. Wiele osób w wyniku postępów choroby wymaga pomocy przy poruszaniu się, na przykład korzystania z balkonika lub wózka dla osób z niepełnosprawnością, wcześniej niż chorzy z fenotypem CMT1A. CMT1E to rzadka postać CMT, odpowiadająca za około jeden procent przypadków osób z genetycznie potwierdzonym CMT.

TYP 1F

Typ 1F odpowiada za bardzo mały odsetek przypadków. Jest to autosomalna dominująca postać CMT, w której wada występuje w chromosomie 8 i neurofilamentowym łańcuchu lekkim.

TYP 1G

Mutacja obwodowego białka mielinowego 2 (PMP2)

TYP 1H

Mutacja genu fibuliny 5 (FBLN5)

TYP 1I

Polimeraza III, RNA, gen podjednostki B (POLR3B)

TYP 1J

31 października 2022 r. sklasyfikowano nowy podtyp CMT – CMT1J. CMT1J jest autosomalnie dominującym, demielinizacyjnym typem choroby Charcota-Marie-Tootha wywołanym heterozygotyczną mutacją w genie ITPR3 (147267) na chromosomie 6p21. Mutacja została pierwotnie zidentyfikowana w 2020 roku przez Ronkko i wsp., ale oznaczenie CMT1J nadano jej  w 2022 roku.

TYP 1X

Jest to druga pod względem częstotliwości występowania postać CMT, odpowiadająca za 10 do 16 procent wszystkich przypadków. Genem powodującym CMT1X jest GJB1 (wcześniej zwany Cx32), a białko nazywa się koneksyna 32. Gen ten znajduje się w chromosomie X, jednym z chromosomów płciowych. Kobiety mają dwa chromosomy X (XX), a mężczyźni mają jeden chromosom X i jeden chromosom Y (XY). Ponieważ mężczyźni mają tylko jeden chromosom X, mają też tylko jedną kopię tego genu. W przypadku wystąpienia zmiany w genie, w wyniku której gen nie działa, mężczyźni nie mają kopii „zapasowej”, pomagającej w wytwarzaniu białka koneksyna 32. Kobiety mają dodatkową kopię genu. U kobiet postać tej choroby ma mniej poważny przebieg niż u mężczyzn z tej samej rodziny, ale u 90 procent z nich występują pewne jej objawy. U około dwóch trzecich kobiet występują objawy o nasileniu łagodnym, a jedna trzecia ma objawy umiarkowane. U większości mężczyzn wraz z wiekiem rozwija się neuropatia o nasileniu umiarkowanym do poważnego. Geny CMT występujące w chromosomie X mają inny wzorzec dziedziczenia, nazywany sprzężonym z chromosomem X. Podczas każdej ciąży kobieta przekazuje jedną kopię z pary chromosomów, a jej partner przekazuje drugą kopię z tej pary. Aby dziecko było płci żeńskiej, musi odziedziczyć chromosom X od swojego ojca. Aby dziecko było płci męskiej, musi odziedziczyć chromosom Y od swojego ojca. Kobieta przekaże jedną z kopii swoich dwóch chromosomów X podczas każdej ciąży. W przypadku każdego dziecka kobiety z CMT1X ryzyko odziedziczenia choroby wynosi 50/50, bez względu na płeć dziecka. Mężczyzna z CMT1X przekaże chorobę WSZYSTKIM swoim córkom (ponieważ odziedziczą jego chromosom X z tą wersją genu GJB1), ale ŻADNEMU ze swoich synów (którzy odziedziczą chromosom Y, niezawierający genu GJB1). Płeć rodzica lub dziecka jest istotna WYŁĄCZNIE w przypadku dziedziczenia sprzężonego z chromosomem X.

DZIEDZICZNA NEUROPATIA Z NADWRAŻLIWOŚCIĄ NA UCISK (HNPP)

HNPP dziedziczy się zgodnie ze wzorcem autosomalnym dominującym. Podobnie jak CMT1A, HNPP jest powodowana przez zmiany w genie PMP22 w chromosomie 17. W przeciwieństwie do CMT1A, gdzie PMP22 ulega duplikacji, jedna z dwóch kopii genu PMP22 ulega delecji. Zamiast dwóch kopii PMP22 (po jednej od każdego z rodziców) chorzy na HNPP mają tylko jedną jego kopię. Oznacza to, że chorzy na HNPP nie wytwarzają odpowiedniej ilości białek PMP22.

U chorych z HNPP objawy zazwyczaj pojawiają się w drugiej lub trzeciej dekadzie życia w postaci nawracających objawów ogniskowych, na przykład drętwienia, mrowienia, osłabienia siły mięśniowej i bólu. Epizody te często są wywoływane przez niewielki wysiłek fizyczny nieszkodliwy dla osoby zdrowej. Do takich aktywności zalicza się ucisk na nerw, na przykład siad skrzyżny czy opieranie się na łokciach, wykonywanie powtarzalnych ruchów i nadmierne rozciąganie kończyn. Powrót do zdrowia po epizodzie choroby może zająć od kilku godzin do kilku miesięcy.

Chociaż większość epizodów ma charakter przejściowy, u niektórych chorych z HNPP może występować trwałe osłabienie. U wielu chorych z HNPP może również wystąpić nieznośne zmęczenie. Nasilenie objawów może być bardzo zróżnicowane. Niektórzy chorzy mogą być bezobjawowi, podczas gdy u innych występują objawy zbliżone do typowego CMT. HNPP może powodować poważny paraliż kończyn, podczas gdy chorzy bezobjawowi, bez rozpoznania HNPP, mają problemy z intensywniejszą aktywnością ruchową. Może to prowadzić do bardzo poważnego ryzyka u ułamka chorych bezobjawowych, u których nie rozpoznano HNPP. Przewidywana długość życia u chorych z HNPP jest normalna.

CMT Typu 2 odpowiada formom aksonalnym, które są dziedziczone dominująco i odpowiadają za około jedną trzecią wszystkich dominujących przypadków CMT. Obraz kliniczny jest zbliżony do Typu 1: osłabienie dystalne, zanik mięśni, utrata czucia i zniekształcenia stóp. Zakres wieku wystąpienia choroby u chorych z postacią Typu 2 jest szerszy, a stopień niepełnosprawności jest bardziej zróżnicowany. Przy tej postaci prawdopodobieństwo zachowania głębokich odruchów ścięgnistych jest nieznacznie wyższe.

TYP 2A

Wada powodująca CMT 2A występuje w chromosomie 1p36 w genie MFN2. Gen ten ulega mutacji i jest zaangażowany w łączenie się mitochondriów, metabolicznych silników komórek.

TYP 2A2B

CMT2A2B to recesywna postać CMT2A. W przeszłości początkowo KIF1B uznano za powodujący CMT2A. Okazało się to być błędne, ale publikacja ta nie została nigdy wycofana, więc po ustaleniu faktycznej przyczyny – MFN2 – rozróżniono je poprzez oznaczenie mutacji KIF1B jako CMT2A1, a mutacji MFN2 jako powodujących CMT2A2. Specjaliści w zakresie CMT nie zgadzają się z tym rozróżnieniem i większość po prostu nazywa CMT2A wszystkie mutacje MFN2, ponieważ drugiego genu nie obserwujemy. Jednakże niektóre mutacje MFN2 stają się problemem dopiero w przypadku, gdy mutacje występują w obu kopiach genu, a zatem w celu ich rozróżnienia specjaliści dodali klasyfikację CMT2A2A dla dominującej postaci mutacji MFN2 oraz CMT2A2B dla postaci recesywnej MFN2.

Dominujące postaci mutacji MFN2 powodują rozwój toksycznej funkcji, czyli ogólnie białko nieprawidłowe blokuje funkcję białka prawidłowego, a leczenie będzie musiało w jakiś sposób wyciszyć tę nieprawidłową kopię lub ją odciąć. Jeżeli można ją wyciszyć, zablokować lub odciąć tak, że białko nie jest produkowane, wtedy działająca kopia MFN2 może być w stanie pomóc w funkcjonowaniu tego białka.

Jednakże w przypadku recesywnych postaci MFN2 u chorych dochodzi do utraty funkcji, ponieważ najpewniej mają mutacje w obu kopiach tego genu. W takim przypadku funkcję można potencjalnie przywrócić w jakiś sposób, zastępując zmutowane geny przez zdrową działającą kopię MFN2 lub poprzez wzmocnienie (zwiększenie wolumenu) MFN1, który jest podobnym genem, a powiązane z nim białko odgrywa podobną rolę w organizmie.

TYP CMT2A2B, CMT2B4, HMSN6A

Mutacja Mitofuzyny-2 (MFN2). Mitofuzyna-2 to białko błony mitochondrialnej, które odgrywa kluczową rolę w regulacji fuzji mitochondriów i metabolizmu komórkowego.

TYP 2B

Typ 2B charakteryzuje się poważnymi problemami z owrzodzeniem, a wada występuje w chromosomie 3 i dotyczy białka RAB 7. CMT 2B jest w przeważającej części zaburzeniem czuciowym i niektórzy uważają, że nie jest to faktycznie CMT, ale typowa neuropatia czuciowa.

TYP 2B1

Mutacja Lamin A/C (LMNA). Laminy A i C to białka strukturalne zwane białkami włókien pośrednich. Włókna pośrednie zapewniają komórkom stabilność i wytrzymałość . Laminy A i C stanowią podporę (rusztowanie) elementów otoczki jądrowej, czyli struktury otaczającej jądro w komórkach.

CMT2B2

Mutacja aktywność enzymatycznej kinazy polinukleotydowej-fosfatazy (PNKP). PNKP to wielofunkcyjny enzym naprawiający DNA, ważny zarówno dla szlaków SSBR/BER, jak i NHEJ.

TYP 2B3, TYP 2K
Mutacje w genie GDAP1. Gen GDAP1 koduje białko zewnętrznej błony mitochondrialnej, które bierze udział w wielu kluczowych procesach komórkowych tj., tworzeniu sieci mitochondrialnej, transporcie mitochondrialnym, utrzymaniu bioenergetyki mitochondrialnej i homeostazy wapnia.

CMT2B5, CMT2E
Mutacja w genie NEFL. NEFL (łańcuch lekki neurofilamentu) to gen kodujący białko.

TYP 2C

Typ ten jest bardzo rzadką postacią, która u chorych może powodować niedowład przepony lub strun głosowych, poza innymi zaburzeniami związanymi z CMT. Stwierdzono powiązanie z chromosomem 12.

TYP 2D

Locus CMT 2D znajduje się w chromosomie 7p14, a ustaloną przyczyną genetyczną jest mutacja w genie syntetazy glicylowej RNA. CMT 2D jest niejasnym zaburzeniem, ponieważ u niektórych chorych występują neuropatie czuciowo-ruchowe, a u innych wyłącznie objawy ruchowe.

TYP 2E

Ustalono, że w przypadku CMT typu 2E występuje powiązanie z chromosomem 8p21, a badania stwierdziły mutacje w genie mikrofilamentu lekkiego.

TYP 2F

Stwierdzono, że dominujące mutacje w HSPB1 powodują CMT2F. Inne mutacje, o których również wiadomo, że powodują CMT2F, wytwarzają fenotyp czysto motoryczny, HMN IIb. Kliniczny początek osłabienia waha się od drugiej do czwartej dekady, po czym następuje rozwój wyraźnego osłabienia dystalnych mięśni nóg, a następnie ramion.

TYP 2K

CMT typu 2K (CMT2K) jest powodowana przez dziedziczone dominująco mutacje w genie GDAP1 (w przeciwieństwie do CMT4A, dziedziczonego w sposób recesywny). CMT2K występuje u około 25% osób z mutacjami w GDAP1, a u 75% występuje postać recesywna CMT4A (dwie mutacje genu). Wiek wystąpienia objawów jest różny, gdzie u około ¼ osób objawy pojawiają się przed ukończeniem 10 lat, u 41% w wieku od 10 do 30 lat, u 20% powyżej 30 roku życia, a 14% pozostaje bezobjawowe po ukończeniu 50 lat. Mniej niż 10% chorych z CMT2K musi korzystać z wózka inwalidzkiego przez cały czas.

TYP 2O

CMT2O jest powodowana przez zmiany w DYNC1H1 genie prowadzące do choroby. Zazwyczaj jest to czysto ruchowa postać CMT, przy niewielkiej liczbie lub braku objawów czuciowych, przy badaniach aksonalnego przewodnictwa nerwowego. Dotychczas stwierdzono, że tylko jeden wariant tego genu powoduje CMT2O (c.917A>G, p.His306Arg). Inne zmiany w tym genie wiąże się z różnymi zaburzeniami, z których część jest bardziej zbliżona do CMT (rdzeniowy zanik mięśni kończyn dolnych (SMA-LED) – osłabienie kończyn dolnych i stopa wydrążona, skolioza, osłabienie bioder), a część mniej (powikłana dziedziczna paraplegia spastyczna (cHSP) i zaburzenia rozwojowe kory mózgowej (MCD) – obie choroby wiążą się z niepełnosprawnością intelektualną).

TYP 2P

CMT typu 2P (CMT2P) to rzadka postać CMT, spowodowana mutacjami w genie LRSAM1. W literaturze jest dostępna jedynie garstka doniesień dotyczących tego typu, zatem konieczne są dalsze badania pozwalające zrozumieć zakres obrazu klinicznego u chorych z tym typem CMT. Fenotyp kliniczny można podsumować jako względnie łagodną, bardzo powolnie postępującą aksonalną neuropatię, gdzie wiek wystąpienia objawów przypada na drugą lub trzecią dekadę życia. U większości osób w wieku powyżej 30 lat występują pewne objawy ruchowe oraz stopa wydrążona. W kilku opisach przypadków informowano o fascykulacjach, czyli mimowolnych skurczach mięśni w nogach. W kilku doniesieniach podawano zaburzenia erekcji. U chorych może występować podwyższony poziom kinazy kreatynowej (CK) w surowicy, miary wycieku enzymu z mięśni (jej poziom nie jest zazwyczaj podniesiony w przypadku CMT).

TYP 2S

CMT 2S została po raz pierwszy odkryta przez dr Ellen Cottenie w 2014 (http://www.cell.com/ajhg/fulltext/S0002-9297(14)00424-8). Po opublikowaniu jej artykułu została ona oficjalnie zarejestrowana w genetycznej bazie danych. CMT 2S jest powodowana przez mutację w genie IGHMBP2. Mutacje genu IGHMBP2 mogą dawać dwa różne fenotypy: 1) poważną SMARD1 (przeponowa postać rdzeniowego zaniku mięśni) lub 2) łagodniejszą CMT2S. Oba są rzadkie i mają recesywny charakter. W zależności od danej mutacji, u chorych albo występuje SMARD1 powodowana przez autosomalne recesywne mutacje w genie IGHMBP2 (który nie jest powiązany z białkiem mielinowym MBP) albo postać CMT2S, która powoduje wolno postępujące osłabienie, zmniejszenie masy mięśniowej i utratę funkcji czuciowej z neuropatią aksonalną typową dla CMT2, ale bez znaczącego zaburzenia funkcji oddechowej.

TYP 2Z

CMT2Z jest powodowana przez wywołujące chorobę warianty MORC2. U niektórych chorych występuje ogólne osłabienie w wieku niemowlęcym, podczas gdy u innych występuje ono w wieku dorosłym i może dotyczyć mięśni proksymalnych i utraty funkcji czuciowej. U wielu osób pierwszym objawem są skurcze w nogach. Ta forma CMT jest uzależniona od długości (co oznacza, że w pierwszej kolejności dotyka nerwów położonych najdalej od kręgosłupa, a następnie przenosi się coraz wyżej), co jest typowe dla CMT, ale w ciągu dekad przechodzi ona do mięśni nad kolanami i łokciami, w tym do mięśni bioder, mięśni naramiennych i szyi. Chorzy z CMT2Z z czasem mogą potrzebować środków pomagających w poruszaniu się, a większość musi używać wózka inwalidzkiego około piątej dekady życia. Może okazać się, że ta postać aksonalnego CMT jest bardzo powszechna, ale ponieważ została ona powiązana z CMT dopiero w 2016 roku, ustalenie odsetka populacji z CMT2Z wymaga czasu. Gen ten wydaje się również charakteryzować wysokim odsetkiem nowych mutacji. W jednej z publikacji oszacowano, że nawet 75 procent chorych to pierwsze osoby w rodzinie z wariantem MORC2 powodującym chorobę.

Typ 3 to termin historyczny, znany również pod nazwą zespołu Dejerine’a i Sottasa (DSS) Był on wykorzystywany do opisywania osób z wczesną postacią poważnego CMT, zwykle recesywną i zwykle znacząco demielinizacyjną (o prędkości przewodnictwa nerwowego <10 m/s, gdzie norma wynosi >50 m/s w ręce). Oba terminy, CMT3 i DSS, ukuto przed ustaleniem przyczyn genetycznych CMT. Obecnie, przy prowadzonych badaniach genetycznych, nazwy większości tych typów CMT zmieniono na odpowiedniejsze, oparte o genetykę. Niektóre osoby nadal stosują termin DSS jako opisowy, ale CMT3 niemal nigdy nie jest stosowany.

Wszystkie przypadki Typu 4 CMT są dziedziczone zgodnie ze wzorcem autosomalnym recesywnym (patrz dziedziczenie) i są rzadkie w Stanach Zjednoczonych (~5% przypadków). Dają one różny obraz, niektóre postaci są łagodne, a niektóre poważne. Zaburzenia te mogą również dawać objawy w innych częściach ciała, na przykład zaćmę czy utratę słuchu.

TYP 4A

CMT Typu 4A (CMT4A) jest powodowana przez mutację genu GDAP1. Stwierdzono, że gen ten powoduje CMT4A (recesywną, demielinizacyjną, aksonalną lub pośrednią postać CMT-około 75% chorych z mutacjami GDAP1) i CMT2K (dominującą aksonalną postać CMT – około 25% chorych z mutacjami GDAP1). U osób z CMT4A początek objawów występuje w dwóch pierwszych dekadach życia, najczęściej przed 10 rokiem życia. Objawy dotyczą zarówno dolnych, jak i górnych kończyn, i zalicza się do nich utratę masy mięśniowej i skurcze oraz opóźnienie etapów rozwoju takich jak siedzenie czy chodzenie. Większość osób potrzebuje pomocy przy chodzeniu w postaci ortezy stabilizującej kostkę i stopę, laski czy balkonika przed upływem 30 roku życia, a około 75% korzysta z wózka inwalidzkiego po ukończeniu 30 lat. W miarę postępu choroby może pojawić się ochrypły głos, podawano też występowanie niedowładu strun głosowych. Choroba nie ma wpływu na przewidywaną długość życia czy inteligencję.

TYP 4B

Genetyczna przyczyna wady powodującej Typ 4B zlokalizowana jest w chromosomie 11 i ma postać ogniskowo sfałdowanych osłonek mielinowych w biopsji nerwów. Objawy u chorych z tą postacią rozwijają się we wczesnym okresie życia, a średni wiek ich wystąpienia to 34 miesiące. W przeciwieństwie do większości typów CMT powszechne jest zarówno proksymalne, jak i dystalne osłabienie.

TYP 4C

CMT Typu 4C (CMT4C) jest powodowana przez mutacje w SH3TC2 i charakteryzuje się szerokim zróżnicowaniem nasilenia. Ten typ CMT wiąże się z występującą w dzieciństwie neuropatią czuciową i ruchową w kończynach dolnych oraz wysoko wysklepioną lub płaską stopą. Chorzy często mają niewielkie trudności podczas chodzenia, a niektórzy mogą potrzebować wózka inwalidzkiego. Niemal zawsze występuje skolioza, zazwyczaj rozwijająca się w ciągu dwóch pierwszych dekad. Wystąpienie objawów neuropatii różni się, niektóre występują w pierwszej dekadzie życia, a inne pojawiają się dopiero u osób dorosłych. Powszechne jest osłabienie kończyn dolnych i górnych, rozpoczynające się w kierunku dłoni i stóp, a czasem sięgające powyżej łokci i kolan. Podawano również utratę słuchu, objęcie strun głosowych i niedowład twarzy. Jest to demielinizacyjna postać CMT, z przewodnictwem zwykle w zakresie od 16 do 36 m/s w ręce.

TYP 4D

Postać ta została po raz pierwszy opisana jako oddzielne zaburzenie powiązane z chromosomem 8 w populacji romskiej, z autosomalnym recesywnym dziedziczeniem. Objawy kliniczne obejmowały dystalne osłabienie, utratę masy mięśniowej i utratę funkcji czuciowych, zniekształcenia stóp i dłoni oraz utratę głębokich odruchów ścięgnistych. U chorych tych niemal zawsze stwierdza się utratę słuchu występującą do trzeciej dekady. U młodszych pacjentów przewodnictwo nerwowe jest poważnie ograniczone, a po ukończeniu 15 roku życia całkowicie nieosiągalne.

TYP 4F

CMT typu 4F to poważna postać recesywnej CMT, która została stwierdzona w dużej libańskiej rodzinie z mutacjami w genie PRX w chromosomie 19. Wyniki badań przewodnictwa nerwowego wykazują znaczące spowolnienie, a w biopsjach nerwów obserwuje się cebulowate formy.

TYP 4J

CMT4J jest powodowana przez mutacje w genie o nazwie FIG4, znajdującym się w chromosomie 6. Jest to rzadka postać CMT, która nie została zidentyfikowana do 2007 roku. Ponieważ postać ta występuje u niewielu osób, nasze rozumienie jej przebiegu jest ograniczone. Objawy i wiek ich wystąpienia różnią się; u niektórych osób jej obraz jest klasyczny, podczas gdy u innych występuje wolno postępująca neuropatia z poważniejszymi zmianami pojawiającymi się później w wieku dorosłym. CMT4J powoduje przewodnictwo nerwowe na poziomie pośrednim do wolnego na skutek zmian w mielinie, osłonki wokół „przewodu” nerwu. Jest to autosomalna recesywna postać CMT (CMT4), co oznacza, że u danej osoby musi być obecna mutacja w każdej kopii genów (po jednej od każdego rodzica), aby wystąpiły objawy. Jednakże nie wszystkie zmiany w FIG4 powodują chorobę. W przypadku, gdy jedna z dwóch mutacji u danej osoby jest łagodna, nie rozwinie się u niej CMT4J.

CO TO JEST HNPP?

Dziedziczna neuropatia z nadwrażliwością na ucisk (ang. Hereditary neuropathy with liability to pressure palsies; HNPP) jest typem choroby Charcot-Marie-Tooth, która występuje, gdy jedna z dwóch kopii genu PMP22 zostanie usunięta.

JAKIE SĄ PRZYCZYNY HNPP?

HNPP jest spowodowana brakiem fragmentu DNA na chromosomie 17. Fragment ten nazywa się c17p12, i zawiera gen białka mieliny obwodowej o masie 22 kD (PMP22), a także inne. Dowody naukowe potwierdzają, że za HNPP odpowiedzialna jest utrata jednej z dwóch kopii genu PMP22 (jednej od matki i jednej od ojca). W genetyce nazywa się to „heterozygotyczną delecją PMP22”. Pozostałe geny we fragmencie c17p12 odgrywają znikomą rolę w tej chorobie.

KTO MOŻE ZACHOROWAĆ NA HNPP?

Istnieje 50% prawdopodobieństwo, że HNPP zostanie przekazana potomstwu. U niewielkiej części pacjentów z HNPP mutacja ta może wystąpić samoistnie, co nazywa się mutacją de novo, a zatem nie ma historii tej choroby w rodzinie.

JAKIE SĄ OBJAWY HNPP?

Pacjenci zazwyczaj doświadczają miejscowego drętwienia, mrowienia (kłucia) i osłabienia mięśni w kończynach. Epizody te są często wywoływane przez łagodną aktywność fizyczną, która nie powoduje objawów u zdrowych osób. Do tych aktywności należą:

• kompresja, poprzez siedzenie ze skrzyżowanymi nogami i wywieranie ucisku na nerw strzałkowy lub opieranie się na łokciach o nerw łokciowy

• powtarzające się wykonywanie tych samych ruchów (ruchy stereotypowe) przez dłuższy czas

• i nadmierne rozciąganie ramion lub nóg

Ustąpienie skutków epizodu może zająć godziny, a nawet miesiące. Chociaż większość epizodów ma charakter przemijający, niektórzy pacjenci z HNPP mogą odczuwać trwałe osłabienie. W niektórych epizodach nie daje się zidentyfikować żadnych czynników wyzwalających.

Do innych objawów mogą należeć:

• Częściowa utrata słuchu i drętwienie twarzy (HNPP może wpływać na nerwy czaszkowe)

• zmęczenie i ból nie do zniesienia

• utrata czucia

• osłabienie mięśni dłoni i stóp

Istnieje szeroki zakres nasilenia tych objawów.

W przeciwieństwie do innych typów CMT, wysoko wysklepione stopy lub palce młotkowate nie są powszechne u pacjentów z HNPP.

NIEKTÓRZY PACJENCI MOGĄ NIE MIEĆ OBJAWÓW

HNPP może prowadzić do poważnego paraliżu kończyn, gdy bezobjawowi pacjenci są poddawani forsownym aktywnościom fizycznym, takim jak bieganie 15 km mil dziennie z 20-kilogramowym plecakiem. U kobiety nie wykazującej żadnych objawów paraliż nóg wystąpił po wydłużonej, trwającej dziewięć godzin akcji porodowej w pozycji siedzącej. Takie potencjalne efekty mogą stanowić katastrofalne ryzyko dla pacjentów z niezdiagnozowaną bezobjawową HNPP.

KIEDY OBJAWY DZIEDZICZNEJ NEUROPATII Z NADWRAŻLIWOŚCIĄ NA UCISK POJAWIAJĄ SIĘ PO RAZ PIERWSZY? 

Chociaż zdarzają się wyjątki, u większości pacjentów z HNPP pierwsze objawy pojawiają się około pierwszej lub drugiej dekady życia.

JAKA JEST PRZEWIDYWANA DŁUGOŚĆ ŻYCIA OSOBY Z HNPP?

Choroba zwykle nie wpływa na przewidywaną długość życia osób z dziedziczną neuropatią z nadwrażliwością na ucisk.

W JAKI SPOSÓB DIAGNOZUJE SIĘ HNPP?

Ważnym narzędziem diagnostycznym w HNPP jest elektromiografia/ badanie przewodnictwa nerwowego (EMG/NCS). Pokazuje ono zmiany w obszarach, w których nerwy obwodowe są narażone na ucisk mechaniczny, takich jak nerw łokciowy w łokciu lub nerw pośrodkowy w nadgarstku. Takie ustalenia powinny skłonić lekarzy do dążenia do postawienia diagnozy i wykonania testów DNA.

Testy DNA umożliwiają lekarzom postawienie ostatecznej diagnozy w przypadku stwierdzenia utraty jednej kopii PMP22. Jest kilka kwestii związanych z testami, które należy tutaj podkreślić:

• W przeciwieństwie do większości testów laboratoryjnych, w których wykorzystuje się próbki krwi z probówki z czerwoną zatyczką, próbki krwi do badania DNA należy pobierać do probówki z fioletową zatyczką, która zawiera substancję chemiczną zapobiegającą krzepnięciu krwi. Jest to konieczne do ekstrakcji DNA. Jeśli przez pomyłkę zostanie użyta probówka z czerwoną zatyczką, zakrzepłe próbki zostaną odrzucone przez laboratorium. Pacjent może być zmuszony do powrotu do kliniki na kolejne pobranie krwi.

• Test w kierunku mutacji powodującej HNPP jest zwykle wykonywany przy użyciu techniki zwanej multipleks PCR. W rzadkich przypadkach ta technika może nie wykryć mutacji. Jeśli podejrzenie kliniczne jest silne, należałoby zastosować alternatywne techniki w celu doprecyzowania diagnozy.

• Zgłoszono kilka przypadków, które nie były spowodowane brakiem kopii PMP22. Zamiast tego, HNPP u tych pacjentów była spowodowana zmienioną sekwencją DNA w genie PMP22, której multipleks PCR może nie wykryć, ale sekwencjonowanie DNA już może.

WYZWANIA DIAGNOSTYCZNE

Rozpoznanie dziedzicznej neuropatii z nadwrażliwością na ucisk może być trudne. Często wynika to z nieznajomości tej choroby u lekarzy. Pacjent z HNPP może zostać błędnie zdiagnozowany jako cierpiący na:

• udar lakunarny

• stwardnienie rozsiane

• rdzeniowy zanik mięśni

• przewlekłą zapalną polineuropatię demielinizacyjną (CIDP)

• idiopatyczną polineuropatię aksonalną

Dlatego też, aby postawić diagnozę u pacjentów z epizodami ogniskowej utraty czucia lub osłabienia, często należy postępować z wysokim stopniem podejrzliwości.

CZY HNPP MOŻNA WYLECZYĆ?

W tym momencie nie ma lekarstwa na dziedziczną neuropatię z nadwrażliwością na ucisk. Dlatego postępowanie kliniczne ma na celu głównie łagodzenie objawów i optymalizację jakości życia:

UNIKANIE FIZYCZNYCH CZYNNIKÓW WYZWALAJĄCYCH

Radzimy, aby pacjenci z HNPP unikali aktywności fizycznej (uciskanie, długotrwałe ruchy stereotypowe i nadmierne rozciąganie), które mogą wywołać objawy. Jednak nie opowiadamy się również za siedzącym trybem życia, ponieważ może on prowadzić do otyłości i problemów metabolicznych. W związku z tym aktywność powinna zindywidualizowana, aby osoby chore miały odpowiednią dawkę ćwiczeń bez wywoływania objawów ze strony układu nerwowego.

KONTROLA BÓLU

Wielu pacjentów z HNPP skarży się na ból, niezależnie od tego, czy objawy ogniskowe są obecne, czy nie. Osoby z prawdziwym bólem neuropatycznym (ból ostry, pieczenie, mrowienie, wysoka wrażliwość na dotyk) zwykle reagują na leczenie. Inni mogą nie wykazywać cech bólu neuropatycznego, który może być trudny do opanowania. Lekarze mogą być zmuszeni do starannego poszukiwania dodatkowych czynników przyczyniających się do bólu, takich jak nieodpowiednie usztywnienie stawu skokowego powodujące nadmierne obciążenie mięśni nóg itp.

DZIAŁANIA UBOCZNE LEKÓW

Ciężkie działania niepożądane zgłaszano u pacjentów z CMT1A, którzy przyjmowali winkrystynę i u których wystąpił paraliż kończyn. Ten temat trudno badać u pacjentów z HNPP ze względu na kwestie etyczne. Jednak model zwierzęcy HNPP wykazuje wolniejszy powrót do zdrowia po uszkodzeniu nerwów. Uważamy, że pacjenci z HNPP powinni być uważnie monitorowani pod kątem działań niepożądanych, gdy otrzymują jakiekolwiek nowe leki.

DIETA

Wielu pacjentów z HNPP kwestionuje, czy powinni unikać jakichkolwiek pokarmów. Nie mamy informacji dotyczących szczególnych ograniczeń dietetycznych dla pacjentów z HNPP. Wykazano, że wysoka dawka witaminy C obniża poziom PMP22. Zalecamy, aby pacjenci z HNPP unikali spożywania dużych dawek witaminy C. Jednak nie widzimy żadnych problemów z typową dawką (75-90 mg dziennie) witaminy C. Ta kwestia wymaga dalszego zgłębienia w starannie zaprojektowanych badaniach.

CO TO JEST SORD?

Niedobór dehydrogenazy sorbitolu (SORD) (ang. Sorbitol dehydrogenase (SORD) Deficiency) jest niedawno odkrytą rzadką, genetyczną chorobą metaboliczną. Osobom z niedoborem SORD brakuje kluczowego enzymu potrzebnego do metabolizowania cukru zwanego sorbitolem.

CZY NIEDOBÓR SORD JEST ZWIĄZANY Z CMT?

Wiele osób żyjących z niedoborem SORD ma obecnie zdiagnozowaną chorobę Charcot-Marie-Tooth typu 2 (CMT2) lub dystalną dziedziczną neuropatię ruchową (ang. distal hereditary motor neuropathy; dHMN). Niedobór SORD jest jedną z najczęstszych recesywnych przyczyn dziedzicznej neuropatii.

Niedawne odkrycie, że objawy choroby w CMT2 i dHMN mogą być spowodowane mutacjami genetycznymi w enzymie SORD, umożliwia teraz ludziom żyjącym z niedoborem SORD i ich lekarzom lepsze zrozumienie ich konkretnej choroby. Daje również możliwość uczestniczenia w badaniu klinicznym nowej eksperymentalnej terapii ukierunkowanej na podstawową przyczynę niedoboru SORD.

Jeśli podejrzewasz, że możesz mieć niedobór SORD, i chcesz zgłosić się na ochotnika do badań klinicznych nad niedoborem SORD zachęcamy do wypełnienia naszego formularza zgłoszeniowego dla Pacjentów jako Partnerów w Badaniach (ang. Patients as Partners in Research)

CO SIĘ DZIEJE W ORGANIZMIE OSOBY ŻYJĄCEJ Z NIEDOBOREM SORD?

Glukoza jest cukrem prostym, który organizm przetwarza na fruktozę w celu uzyskania energii. Jednym ze sposobów, w jaki organizm rozkłada glukozę, jest dwuetapowy szlak metaboliczny. W tym szlaku metabolicznym dwa enzymy przetwarzają glukozę, a następnie sorbitol.

1. W pierwszym etapie enzym reduktaza aldozy metabolizuje glukozę do sorbitolu

2. W drugim etapie enzym dehydrogenaza sorbitolu (SORD) przekształca sorbitol we fruktozę

Objawy u osób z niedoborem SORD są spowodowane toksycznym wysokim poziomem sorbitolu w organizmie. Organizm ludzki metabolizuje glukozę do sorbitolu, który jest następnie rozkładany na fruktozę, a następnie wykorzystywany jako energia. W przypadku niedoboru SORD organizm nie jest w stanie metabolizować sorbitolu do fruktozy i następuje gromadzenie się sorbitolu. Nagromadzenie sorbitolu jest toksyczne dla komórek i tkanek, powodując znaczne osłabienie i niepełnosprawność. Osoby z niedoborem SORD mają >100 razy większe stężenie sorbitolu we krwi w porównaniu z osobami zdrowymi.

JAKIE SĄ PRZYCZYNY NIEDOBORU SORD?

Nowo odkryty typ CMT jest powodowany przez zmutowany gen SORD (dehydrogenazy sorbitolu), który podnosi poziom sorbitolu tak wysoko, że powoduje uszkodzenie aksonów nerwów obwodowych.

JAKIE SĄ OBJAWY NIEDOBORU SORD?

Osoby z niedoborem SORD doświadczają postępującej neuropatii. Nadmiar toksycznego sorbitolu może prowadzić do różnych objawów, które z czasem mogą się nasilać i mogą obejmować:

• Trudności w chodzeniu, które mogą wahać się od łagodnego (potykanie się) do ciężkiego (potrzeba korzystania z chodzika lub wózka inwalidzkiego, a w niektórych przypadkach prawie paraliż)

• Deformacje stopy, z potencjalną potrzebą i stosowaniem ortezy

• Osłabienie mięśni rąk i nóg

• w 98% przypadków, słabość nóg

• w 59% przypadków, słabość ramion

• Skurcze lub drżenie

• Upośledzenie sensoryczne

• Ból neuropatyczny

KIEDY OBJAWY NIEDOBORU SORD POJAWIAJĄ SIĘ PO RAZ PIERWSZY?

Objawy niedoboru SORD często pojawiają się po raz pierwszy około 17 roku życia, ale mogą wystąpić w dowolnym momencie między 9 a 25 rokiem życia.

W JAKI SPOSÓB DIAGNOZUJE SIĘ NIEDOBÓR SORD?

Niedobór SORD jest klinicznie diagnozowany u pacjentów z obecnością wolno postępującej neuropatii, której często towarzyszą deformacje stóp. Niedobór SORD można również zdiagnozować za pomocą testów genetycznych i badania szybkości przewodzenia w nerwie ruchowym (MNCV).

JAKIE SĄ OPCJE LECZENIA NIEDOBORU SORD?

Obecnie nie ma zatwierdzonych przez FDA sposobów leczenia niedoboru SORD. Tradycyjne leczenie koncentruje się wyłącznie na monitorowaniu i łagodzeniu objawów, i obejmuje podawanie leków przeciwbólowych i stosowanie ortezy lub zabiegi chirurgiczne w celu usunięcia deformacji stóp.

Badacze odkryli, że podawanie muszkom owocowym leku przeciwcukrzycowego (inhibitorów reduktazy aldozowej) obniżało o nich wysoki poziom sorbitolu do prawie normalnego, co oznacza, że ​​ niedobór SORD można leczyć tymi samymi lekami, które obniżają podwyższony poziom sorbitolu u osób z cukrzycą.

ILE OSÓB CHORUJE NA NIEDOBÓR SORD?

Niedobór SORD to rzadka choroba, która dotyka 1 na 100 000 osób. Szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych żyje tylko 3300 osób z tą chorobą.

Niedobór SORD jest formą neuropatii dziedzicznej, co oznacza, że ​​choroba ta została przekazana z genów obojga rodziców. Nie wszystkie osoby z niedoborem SORD mają w rodzinie neuropatię dziedziczną.

JAKIE BADANIA DOTYCZĄCE SORD SĄ OBECNIE PROWADZONE?

Naukowcy badają, jakimi metodami można pomóc w leczeniu niedoboru SORD. Na przykład postawiono hipotezę, że blokowanie enzymu reduktazy aldozowej może pomóc w normalizacji poziomu sorbitolu i radzeniu sobie z objawami choroby.

Jeśli jesteś zainteresowany badaniem pod kątem tego nowego typu i chcesz się z nami skontaktować w najbliższej przyszłości, wypełnij profil Pacjenci jako Partnerzy w Badaniach (ang. Patients as Partners in Research). Kryteria badania przesiewowego to: 1) zdiagnozowano u Ciebie CMT, ale badania genetyczne nie zidentyfikowały z całą pewnością odpowiedzialnego genu; 2) Twoi rodzice nigdy nie mieli objawów CMT.

CO TO JEST DZIEDZICZNA NEUROPATIA CZUCIOWA?

Choroby typu HSN są rzadkimi zaburzeniami z postępującą dystalną utratą czucia w kończynach dolnych. Zazwyczaj obejmują nerwy czuciowe z niewielkim lub zerowym zaangażowaniem nerwów ruchowych. HSN to neuropatia aksonalna i dziedziczona jest autosomalnie dominująco lub autosomalnie recesywnie. Dziedziczna neuropatia czuciowa i autonomiczna (ang. Hereditary Sensory and Autonomic Neuropathy; HSAN) charakteryzuje się podobnymi cechami, z dodatkowym zajęciem nerwów autonomicznych.

CO JEST PRZYCZYNĄ HSN?

Ponad połowa genów związanych z HSN nie została jeszcze zidentyfikowana. Pacjenci mogą zostać zdiagnozowani z HSN bez znanej przyczyny genetycznej. Mutacje HSN1 są zwykle dziedziczone w sposób autosomalny dominujący (od chorego rodzica do dziecka). W rzadkich przypadkach mogą wystąpić mutacje de novo lub mutacje bez historii rodzinnej.

JAKIE SĄ OBJAWY HSN?

Do objawów mogą należeć:

• utrata czucia w dystalnych częściach rąk i nóg, a zwłaszcza dłoni i stóp.

• przewlekłe nadżerki skóry, owrzodzenia/otwarte rany lub wolno gojące się pęcherze

• uczucie pieczenia lub mrowienia w dłoniach lub stopach

• spontaniczne bóle przeszywające w stopach, nogach, rękach lub ramionach

• mocno wysklepione stopy (pes cavus)

• płaskostopie (pes planus)

• palce młotkowate

• nawracające infekcje grzybicze lub bakteryjne paznokci stóp

• nadmierna potliwość (hiperhydroza), zmniejszona potliwość (hipohydroza) lub brak pocenia się (anhydroza). Te objawy występują rzadziej w HSN1 i częściej w innych typach HSN.

• niskie ciśnienie krwi (niedociśnienie)

• czuciowo-nerwowy ubytek słuchu (rzadko)

KIEDY OBJAWY HSN POJAWIAJĄ PO RAZ PIERWSZY?

Początek może nastąpić w dowolnym momencie, od dzieciństwa do 60 roku życia, chociaż HSN1 zwykle pojawia się dopiero w wieku młodzieńczym.

U KOGO WYSTĘPUJE HSN?

HSN1 dotyka mężczyzn i kobiety w równych proporcjach, przy czym częstość występowania szacuje się na blisko 2 na 1 000 000 osób. HSN często pozostaje niezdiagnozowana lub jest błędnie diagnozowana, co utrudnia określenie rzeczywistej częstotliwości.

JAKIE SĄ PODTYPY HSN?

Najbardziej znana forma HSN to HSN1A. HSN1A jest spowodowana mutacją w genie SPTLC1. Chociaż HSN1A, HSN1C i CMT2B są bardzo podobne, HSN1A wiąże się z wyższym poziomem bólu neuropatycznego. Czuciowo-nerwowy ubytek słuchu występuje rzadko i zaczyna się w średnim lub późnym wieku dorosłym.

Osoby z HSN1B zazwyczaj nie mają owrzodzeń stóp i mogą cierpieć na refluks żołądkowo-przełykowy i kaszel w wieku dorosłym. Uważa się, że gen związany z HSN1B znajduje się na chromosomie 3p24-p22, ale nie został on jeszcze znaleziony.

HSN1C jest spowodowana mutacjami w genie SPTLC2 zlokalizowanym na chromosomie 14q24. HSN1C jest podobna do HSN1A i CMT2B z pewnymi drobnymi różnicami. Osoby chore mogą odczuwać objawy czuciowe, takie jak pieczenie lub mrowienie w dłoniach lub stopach.

HSN1D jest powodowana przez gen ATL1, który powoduje również chorobę ośrodkowego układu nerwowego zwaną dziedziczną paraplegią spastyczną (HSP). Osoby chore na HSN1D, często mają objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego, takie jak żywe odruchy.

HSN1E ma zazwyczaj późny początek, w wieku średnio 37 lat. Powoduje niektóre lub wszystkie z następujących objawów: utrata słuchu, neuropatia czuciowa i pogorszenie funkcji poznawczych (demencja). HSN1E jest spowodowana mutacjami w genie DNMT1.

HSN1F jest spowodowana genem ATL3 na chromosomie 11q12.3-q13.1.

CO TO JEST CMT TYPU X?

CMTX jest typem choroby Charcot-Marie-Tooth, która jest dziedziczona, gdy uszkodzony gen znajduje się na chromosomie X. Płeć biologiczna jest określana przez zestaw chromosomów. Biologiczni mężczyźni mają jeden chromosom X i jeden chromosom Y. Biologiczne kobiety mają dwa chromosomy X (brak chromosomów Y). Biologiczne dzieci płci męskiej otrzymują chromosom X od biologicznej matki, a chromosom Y od biologicznego ojca. Biologiczne dzieci płci żeńskiej otrzymują jedną kopię chromosomu X od biologicznego ojca i jedną od biologicznej matki.

CO JEST PRZYCZYNĄ CMTX?

CMTX jest spowodowana mutacjami genu zlokalizowanego na chromosomie X. Jeśli osoba z jednym chromosomem X i jednym chromosomem Y ma gen wywołujący chorobę, zazwyczaj nie przekaże go żadnemu biologicznemu potomstwu płci męskiej i zazwyczaj przekaże go wszystkim swoim biologicznym potomkom płci żeńskiej. Jeśli osoba z dwoma chromosomami X ma gen wywołujący chorobę, ma 50% szans na przekazanie go każdemu ze swoich dzieci, niezależnie od płci biologicznej. Geny związane z CMT sprzężoną z chromosomem X obejmują:

• Białko połączeń szczelinowych beta-1 (GJB1/Cx32)

• Czynnik indukujący apoptozę, związany z mitochondriami 1 (AIFM1)

• Syntetazę fosforybozylopirofosforanu 1 (PRPS1)

• Kinazę dehydrogenazy pirogronianowej 3 (PDK3)

JAKIE SĄ OBJAWY CMT TYPU X?

Objawy CMTX są podobne do objawów CMT1 i CMT 4. Jednak oprócz objawów ze strony obwodowego układu nerwowego osoba z CMTX może również odczuwać objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego.

Do objawów mogą należeć:

• postępujące pogorszenie stanu mięśni stóp i dłoni

• utrata czucia i drętwienie w dotkniętych obszarach

• Przykurcze ścięgna Achillesa

• trudności w formowaniu mowy

• zaburzenia chodu

• sztywność

• chodzenie na palcach

• ubytek słuchu

• sporadyczne problemy z oddychaniem

• zmieniona świadomość

JAKIE SĄ PODTYPY CMT SPRZĘŻONEJ Z CHROMOSOMEM X?

CMT1X jest drugą najczęstszą formą CMT, odpowiadającą za 10-16 procent wszystkich przypadków. Gen, który powoduje CMT1X to GJB1 (wcześniej określany jako Cx32), a białko nazywa się koneksyną 32. Ten gen znajduje się na chromosomie X, jednym z chromosomów płci. Kobiety mają dwa chromosomy X (XX), a mężczyźni mają chromosom X i Y (XY). Ponieważ mężczyźni mają tylko jedną kopię chromosomu X, mają tylko jedną kopię tego genu. Jeśli w genie występuje wariant, który powoduje, że gen nie działa, mężczyźni nie mają „kopii zapasowej”, która pomagałaby w wytwarzaniu białka koneksyny 32. Kobiety mają dodatkową kopię tego genu. Choroba ta występuje zwykle rzadziej u kobiet niż u mężczyzn w rodzinie, ale 90 procent ma pewne objawy. Około dwie trzecie dotkniętych chorobą kobiet ma objawy łagodne, a jedna trzecia ma objawy umiarkowane. Umiarkowane do ciężkich objawy neuropatii pojawiają się u większości mężczyzn wraz z wiekiem. Geny CMT znajdujące się na chromosomie X dziedziczne są w inny sposób, nazywany dziedziczeniem sprzężonym z chromosomem X. W każdej ciąży kobieta przekazuje jedną kopię pary chromosomów, a jej partner drugą kopię tej pary. Aby urodziło się dziecko płci żeńskiej, musi ono odziedziczyć chromosom X od swojego taty. Aby dziecko urodziło się jako mężczyzna, musi odziedziczyć chromosom Y od swojego taty. W każdej ciąży kobieta przekazuje jeden lub drugi ze swoich dwóch chromosomów X. Każde dziecko kobiety z CMT1X ma 50/50 szans odziedziczenia choroby, bez względu na jego płeć. Mężczyzna z CMT1X przekaże go WSZYSTKIM swoim córkom (ponieważ dziedziczą jego chromosom X z wariantem genu GJB1), ale ŻADNEMU ze swoich synów (którzy dziedziczą chromosom Y nie posiadający genu GJB1). Płeć rodzica lub dziecka ma znaczenie TYLKO w dziedziczeniu sprzężonym z chromosomem X.

Neuropatia z olbrzymimi aksonami (ang. Giant Axonal Neuropathy; GAN) to rzadkie dziedziczne zaburzenie genetyczne, które obejmuje zarówno ośrodkowy, jak i obwodowy układ nerwowy. Większość dzieci z GAN zacznie wykazywać objawy choroby przed ukończeniem piątego roku życia. GAN jest dziedziczona w sposób autosomalny recesywny, co oznacza, że ​​oboje rodzice dziecka z GAN muszą być nosicielami kopii zmutowanego genu. Rodzice zazwyczaj nie wykazują żadnych objawów choroby.

CO TO JEST NEUROPATIA Z OLBRZYMIMI AKSONAMI (GAN)?

Neuropatia z olbrzymimi aksonami (GAN) to rzadkie dziedziczne zaburzenie genetyczne, które obejmuje zarówno ośrodkowy, jak i obwodowy układ nerwowy.

CO SIĘ DZIEJE W ORGANIZMIE OSOBY CIERPIĄCEJ NA GAN?

Naukowcy odkryli ponad 20 różnych mutacji związanych z GAN w genie GAN1, który wytwarza białko zwane gigaksoniną. Mutacje te zakłócają regulację lub produkcję gigaksoniny w układzie nerwowym. W rezultacie aksony, które są długimi ogonami neuronów, które pozwalają im komunikować się z innymi komórkami nerwowymi, pęcznieją w splątanych włóknach i stają się nienormalnie duże. W końcu te aksony ulegają pogorszeniu i powodują problemy z ruchem i czuciem, ponieważ neurony nie są już w stanie komunikować się ze sobą.

JAKIE SĄ PRZYCZYNY GAN?

GAN jest dziedziczona w sposób autosomalny recesywny, co oznacza, że ​​oboje rodzice dziecka z GAN muszą być nosicielami kopii zmutowanego genu. Rodzice zazwyczaj nie wykazują żadnych objawów choroby.

JAKIE SĄ OBJAWY GAN?

Typowymi objawami GAN są niezdarność i osłabienie mięśni, które postępuje od „kaczkowatego chodu” do wyraźnych trudności w chodzeniu. Dalsze objawy to:

• drętwienie lub brak czucia w rękach i nogach

• drgawki

• oczopląs (szybki ruch gałek ocznych tam i z powrotem)

• i zaburzony rozwój poznawczy

Charakterystyczną oznaką choroby są matowe, mocno skręcone włosy, które wyraźnie różnią się kolorem i strukturą od włosów rodziców.

KIEDY OBJAWY GAN POJAWIAJĄ PO RAZ PIERWSZY?

Większość dzieci z GAN zacznie wykazywać objawy choroby przed ukończeniem piątego roku życia. Pierwsze objawy GAN zwykle pojawiają się w obwodowym układzie nerwowym, który kontroluje ruch i czucie w rękach, nogach i innych częściach ciała.

W JAKI SPOSÓB DIAGNOZUJE SIĘ NEUROPATIĘ Z OLBRZYMIMI AKSONAMI?

Lekarze diagnozują GAN za pomocą kilku testów, w tym testu prędkości przewodzenia nerwowego, MRI mózgu i biopsji nerwów obwodowych (w której fragment tkanki z nerwu obwodowego jest pobierany i badany pod kątem obecności obrzękniętych aksonów). Ostateczna diagnoza wykorzystująca testy genetyczne jest dostępna tylko na podstawie badań.

JAKIE BADANIA NAD GAN SĄ OBECNIE PROWADZONE?

Charcot-Marie-Tooth Association, Hereditary Neuropathy Foundation, Taysha Gene Therapies i GeneDx współpracują obecnie w celu zwiększenia świadomości GAN i dostępu do testów genetycznych w CMT Centers of Excellence. Dowiedz się więcej o partnerstwie z Taysha Gene Therapies.

CO TO JEST ZESPÓŁ ROUSSY’EGO I LÉVY’EGO?
Zespół Roussy’ego i Lévy’ego nie opisuje konkretnego typu CMT, ale raczej objawy u danej osoby. Zespół Roussy’ego i Lévy’ego jest używany do opisania fenotypu (lub ekspresji objawów), który obejmuje wysokie łuki, utratę odruchów, osłabienie kończyn w odcinku dystalnym, drżenie kończyn górnych, dystalną utratę czucia i ataksję chodu (brak koordynacji), prawdopodobnie spowodowane objawami czuciowymi. Może być on również związany z formą skoliozy zwanej kifozą. Wiele osób z CMT może mieć taką grupę objawów: tak naprawdę nie są one wyłączne dla żadnego typu, ale kluczowe dla postawienia diagnozy jest stwierdzenie CMT z drżeniem. Nie pomaga ono określić, jaki typ CMT ma dana osoba, chociaż wydaje się, że występuje częściej w przypadku demielinizacyjnych form CMT, takich jak CMT1A i CMT1B. Nie ma zbyt wielu informacji na temat zespołu Roussy’ego i Lévy’ego, ponieważ nie jest to określone zaburzenie, a termin ten nie jest już tak naprawdę używany (jak zespół Dejerine’a-Sottasa). Aby lepiej zrozumieć i kontrolować zespół Roussy’ego i Lévy’ego, należy zasięgnąć porady neurologa specjalizującego się w CMT i/lub doradcy genetycznego.